Departament Hodowli i Ochrony Roślin Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi

W odpowiedzi na list dotyczący pojawienia się zmodyfikowanego genetycznie rzepaku na polach rolnika z województwa zachodniopomorskiego otrzymaliśmy odpowiedź z Departamentu Hodowli i Ochrony Roślin Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi:

Warszawa, 11.08.2005 r.

MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI
Departament Hodowli i Ochrony Roślin
HORgmo/405/66/05

Pan Julian Rose, prezes
Pani Jadwiga Łopata, wiceprezes

Międzynarodowa Koalicja dla Ochrony
Polskiej Wsi
34-146 Stryszów 156

Szanowni Państwo,

W odpowiedzi na pismo z dnia 11 lipca br. w sprawie informacji prasowej dotyczącej pojawienia się zmodyfikowanego genetycznie rzepaku na polach rolnika z województwa zachodniopomorskiego uprzejmie informuję, że zgodnie z wiedzą resortu rolnictwa ani do Ministra Środowiska, ani do innych organów sprawujących nadzór i kontrolę nad przestrzeganiem przepisów ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, nie wpłynęło żadne oficjalne zgłoszenie w tej sprawie.

W związku z powyższym przedstawiam następujące odpowiedzi na zadane w piśmie pytania:

1. Kto zrekompensuje rolnikom straty z powodu tego, że zakłady tłuszczowe w Szamotułach nie chcą kupować od nich rzepaku?
2. Kto i jakie poniesie konsekwencje za dopuszczenie do sprzedaży rzepaku GM?

Na terenie Unii Europejskiej dopuszczono do obrotu jako żywność, paszę lub dodatki do żywności i pasz genetycznie zmodyfikowany rzepak zawierający kilka modyfikacji genetycznych. Informacje na ten temat dostępne są na stronie internetowej: https://www.europa.eu.int/comm/food/dyna/gm_register/index_en.cfm
Dopuszczenie do obrotu nie obejmuje uprawy genetycznie zmodyfikowanych odmian rzepaku. Żadna z genetycznie zmodyfikowanych odmian rzepaku nie została wpisana ani do krajowego rejestru, ani do Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych.
Jeśli rolnik zakupił materiał siewny rzepaku, który zawierał rzepak genetycznie zmodyfikowany, może domagać się odszkodowania od dostawcy materiału siewnego składając reklamację, a w razie jej nieuznania – wnosząc sprawę z powództwa cywilnego.
Podobnie rolnicy, którzy poniosą straty mogą wystąpić na drogę sądową (powództwo cywilne) przeciwko sąsiadom uprawiającym rzepak zmodyfikowany genetycznie.

3. Kto i w jaki sposób jest odpowiedzialny za rzetelne informowanie rolników na temat zagrożeń związanych z uprawą genetycznie zmodyfikowanych roślin? Kto poniesie konsekwencje za nie informowanie rolników o zagrożeniach związanych z uprawą soi GM?

Obecnie na terenie Unii Europejskiej dopuszczono do obrotu jedynie soję zawierającą modyfikację MON 40-3-2. Zezwolenie na wprowadzenie do obrotu wspomnianej soi nieobejmuje jej uprawy na terenie UE, nie ma więc konieczności informowania rolników o ewentualnych zagrożeniach związanych z jej uprawą.

4. W jaki sposób i kto sprawdza nasiona rzepaku, które są w sprzedaży pod względem ich czystości genetycznej?
8. W jaki sposób i przez kogo sprawdzane są nasiona rzepaku, który jest sprowadzany do Polski?

Zgodnie z ustawą z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2004 r., Nr 11, poz. 94 z późn. zm.) oraz ustawą z 26 czerwca 2003 roku o nasiennictwie (Dz. U. z 2003 r. Nr 137 poz. 1299 z późn. zm.) organem powołanym do realizacji zadań związanych z nadzorem nad wytwarzaniem, oceną i obrotem materiałem siewnym jest Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. W ramach urzędowych działań Inspekcja dokonuje kontroli przedsiębiorców prowadzących obrót materiałem siewnym, sprawdza parametry jakościowe, czystość i tożsamość odmianową oraz opakowania i etykiety materiału siewnego, zarówno wyprodukowanego w Polsce jak i sprowadzonego z krajów trzecich.
Materiał siewny gatunków określonych w ustawie o nasiennictwie, w tym również rzepaku, może być przewożony i sprzedawany w dowolnym miejscu UE pod warunkiem, że spełnia wymagania określone prawem UE. Odmiana powinna być wpisana do Wspólnotowego Katalogu Odmian Gatunków Roślin Rolniczych. Materiał siewny znajdujący się w obrocie powinien być opakowany i oznakowany etykieta nasienną.
Ponadto na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej obrót materiałem siewnym, zgodnie z art. 54 ustawy o nasiennictwie, mogą prowadzić przedsiębiorcy wpisani do rejestru przedsiębiorców, prowadzonego przez wojewódzkiego inspektora właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę przedsiębiorcy.

5. Co stanie się z w/w rolnikiem i jego uprawami genetycznie zmodyfikowanego rzepaku?
6. W jaki sposób będą zabezpieczani inni rolnicy, których pola sąsiadują z wyżej wspomnianą uprawą przed zanieczyszczeniem rzepakiem GM?
Z nadesłanych przez Państwa materiałów wynika, że uprawa prowadzona była w sezonie wegetacyjnym 2003/2004. Nie posiadamy żadnych informacji, że została ponowiona w roku bieżącym. Rynek nasienny rzepaku jest bardzo dobrze zorganizowany i rolnicy mają możliwość zakupu materiału wiadomego pochodzenia. Dlatego też uważam, że zaistniały przypadek można uznać za incydentalny.

7. Jakie działania zostaną podjęte, aby sprawdzić czy rzepak który już został wysiany na pola nie jest rzepakiem GM?

Nie ma możliwości sprawdzenia wszystkich upraw rzepaku prowadzonych w Polsce pod kątem ewentualnej modyfikacji genetycznej. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa kontroluje znajdujący się w obrocie materiał siewny – np. w bieżącym roku zaplanowano przeprowadzenie kontroli tożsamości odmianowej oferowanych do sprzedaży odmian rzepaku ozimego.
Należy podkreślić, że ma możliwości skontrolowania wszystkich nasion znajdujących się w obrocie (w tym tych przeznaczonych nie do siewu, lecz do przetwarzania) użytych do siewu przez rolników, nabywających nasiona „przypadkowo” i „od nieznanych im osób”. W takiej sytuacji rolnik nabywa i wysiewa nasiona na własną odpowiedzialność.

p.o. ZASTĘPCY DYREKTORA
Wiesław Podyma