Konwent Marszałków

STANOWISKO KONWENTU MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ
w sprawie: uprawy organizmów roślinnych genetycznie modyfikowanych (GMO) w Polsce

Konwent Marszałków Województw RP wnosi o dokonanie zmian obowiązującego ustawodawstwa w zakresie GMO w celu:

  1. zlokalizowania w jednym resorcie całości problematyki związanej z organizmami genetycznie modyfikowanymi,
  2. umożliwienia samorządom terytorialnym podejmowania decyzji o zamknięciu swojego obszaru dla upraw GMO, które to akty, po zatwierdzeniu przez Rząd RP, obowiązywałyby do czasu wszechstronnego przebadania pozytywnych i negatywnych skutków oddziaływania organizmów genetycznie modyfikowanych na środowisko naturalne i zdrowie człowieka.

W celu osiągnięcia takiego rozwiązania Konwent Marszałków Województw RP uznaje za konieczne:

a) wystąpienie Rządu Polskiego do Komisji Europejskiej z wnioskiem o wprowadzenie zakazu obrotu produktami z GMO na terytorium całego kraju do czasu uzyskania konkretnych informacji o walorach i wadach oraz skutkach stosowania tych produktów. Działania te należałoby skoordynować z działaniami rządów państw członkowskich UE, które występowały już pod adresem Komisji Europejskiej z podobnym wnioskiem,
b) wniesienie tej problematyki przez polskich europarlamentarzystów pod obrady Parlamentu Europejskiego i doprowadzenie do wypracowania stanowiska, które pozwoliłoby członkom Unii podejmować własne decyzje w tej lak bardzo ważnej sprawie,
c) podjęcie działań lobbingujących takie stanowisko przez przedstawicieli Regionów na forum Komitetu Regionów.

Konwent Marszałków RP stwierdza, że rozpoczęcie upraw roślin modyfikowanych genetycznie może zaszkodzić wizerunkowi polskiej wsi, postrzeganej aktualnie jako producenta zdrowej i ekologicznej żywności o wysokiej jakości.

Nasze rolnictwo cechuje gospodarowanie w oparciu o naturalne genotypy i stosunkowo czyste środowisko, czego zazdroszczą nam inne kraje Unii. Dowodem tego jest ogromna liczba już istniejących gospodarstw ekologicznych, dla których uprawa roślin modyfikowanych jest zagrożeniem istnienia.

Unijne dyrektywy preferują różnorodność upraw przy rygorystycznym rozgraniczeniu gatunków zmodyfikowanych od naturalnych. W wielu regionach Polski nie da się tego przeprowadzić ze względu na duże rozdrobnienie gospodarstw. Faktem jest bowiem, że człowiek nigdy nie uzyska kontroli nad biologią życia i nie można zapewnić, że nie dojdzie do niekontrolowanego uwolnienia się organizmów GMO.

Należy zwrócić uwagę, że celem upraw roślin modyfikowanych ma być zwiększenie produkcji, podczas gdy problemem rolników w Polsce i w krajach Unii jest zbyt produkcji na dotychczasowym poziomie.

Powołując się na zapisy “Krajowej strategii ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań”, zatwierdzonej w dniu 25 lutego 2003r. przez Radę Ministrów, należy podkreślić, iż różnorodność biologiczna Polski należy do najbogatszych w Europie, czego potwierdzeniem są istniejące liczne parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu oraz obszary zakwalifikowane do programu Natura 2000.

Dlatego konieczne jest podejmowanie działań w celu zachowania wartości środowiska przyrodniczego oraz zabezpieczenia upraw rolniczych przed wprowadzaniem roślin transgenicznych, które mogą spowodować nieodwracalne zmiany. Niezbędny jest rozwój badań i popularyzacja wiedzy potrzebnej dla skutecznej ochrony różnorodności biologicznej, zwłaszcza dotyczącej genotypów roślin uprawnych, zwierząt gospodarskich, w tym szczególnie starych rodzimych ras i odmian.

Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu konsumentów, oczekujących zdrowej i bezpiecznej żywności konieczne jest stwarzanie warunków do produkcji żywności metodami przyjaznymi środowisku. Dlatego istnieje potrzeba prowadzenia przez właściwe Inspekcje działalności kontrolnej w zakresie przestrzegania przepisów ustaw z dnia 22 czerwca 2001r. o organizmach zmodyfikowanych genetycznie oraz z dnia 11 maja 2001r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia wraz z rozporządzeniami Parlamentu Europejskiego i Rady Europy związanymi z tą problematyką. Szczególnie wskazana jest kontrolowana sprzedaż materiału siewnego, aby nie powtórzyła się sytuacja z szamotulskich zakładów tłuszczowych, gdzie trafiła partia modyfikowanego rzepaku z bliżej nieokreślonego źródła.

Konsumenci mają również prawo do uczciwej informacji handlowej i oczekują, że produkty żywnościowe zawierające komponenty modyfikowane genetycznie dostępne na rynku będą prawidłowo i widocznie oznakowane.

Ogromna ilość sprzeciwów w zakresie wdrożenia upraw GMO, wyrażona przez samorządy 13-tu województw w Polsce i regiony w innych krajach Europy, nie jest uwzględniana przez władze unijne, ponieważ rozwiązania prawne (Dyrektywa 2001/18 oraz 2002/53) są korzystne dla producentów nasion roślin modyfikowanych genetycznie, bądź też są interpretowane na ich korzyść.
Doświadczenia unijne wskazują na przykładzie Górnej Austrii, że pojedynczy wniosek, wyrażający wolę mieszkańców danego regionu w zakresie ustanowienia strefy zamkniętej dla GMO, nie ma szans uwzględnienia, pomimo przeprowadzenia stosownych badań i uzasadnień.

Decydują o tym przyjęte rozwiązania prawne, które nakładają na podmiot zainteresowany utworzeniem strefy wolnej od GMO obowiązek udowodnienia w drodze kosztownych badań szkodliwości tych roślin i powstałych z nich produktów. Nastąpiło tu odwrócenie klasycznej roli odpowiedzialności producenta za swój towar. Odmienna sytuacja ma miejsce w przypadku farmaceutycznego, gdzie na producencie spoczywa obowiązek uzasadnienia nieszkodliwości lub zakresu szkodliwości leków.

W Polsce sprawę dodatkowo komplikuje fakt, że organem administracji rządowej do spraw GMO jest Minister Środowiska a głównym adresatem wystąpień w tej kwestii jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który jest odpowiedzialny za produkcję żywności.

Sandomierz, 9 września 2005 rok

Przewodniczący Konwentu Marszałków Województw RP

Franciszek Wołodźko

Otrzymują:

  • Europarlamentarzyści Rzeczpospolitej Polskiej,
  • Polscy Przedstawiciele w Komitecie Regionów,
  • Prezes Rady Ministrów,
  • Minister Środowiska,
  • Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
  • Marszałkowie Województw