Organizmy Genetycznie Modyfikowane – co dalej?
Nota przedstawiona przez delegacje Austrii popierana przez Bułgarię, Irlandię, Grecję, Cypr, Łotwę, Litwę, Węgry, Maltę, Polskę i Słowenię
Wprowadzenie:
Autoryzacja GMO jest jednym z tych rzadkich przypadków w legislacji Unii Europejskiej, gdzie nie osiągnięto większości kwalifikowanej w ostatnich latach. Według Decyzji Rady Europejskie 1999/468/EC odnośnie Komisji Proceduralnej i przy braku kwalifikowanej większości to głównie Komisja Europejska podejmowała decyzje o autoryzacji GMO.
Już czterokrotne, większość kwalifikowana w Radzie Europejskiej głosowała przeciw propozycjom Komisji Europejskiej dotyczących zniesienia klauzul ochronnych, na którą powoływały się niektóre państwa członkowskie w odniesieniu do niektórych organizmów genetycznie modyfikowanych (GMO): było to w czerwcu 2005 roku, w grudniu 2006 roku, w lutym 2007 roku i ostatnio w marcu 2009. Te klauzule ochronne dotyczyły w szczególności organizmów genetycznie modyfikowanych zatwierdzonych do upraw.
Francuska prezydentura w Unii Europejskiej pokazała dobrą inicjatywę ustanawiając 'ad hoc” Radę do prac nad GMO w drugiej połowie 2008 roku, która doszła do jednomyślnych wniosków dnia 4 grudnia 2008 roku. Konkluzje te nazywane inter alia wzmocniły znaczenie oceny ryzyka dla środowiska, większej swobody państw członkowskich w podejmowaniu decyzji dotyczących stref wolnych od GMO na swoich terytoriach, oraz ewaluacji społeczno-ekonomicznych korzyści i zagrożeń.
Delegacja Holandii wystąpiła w czasie ostatniej Europejskiej Rady Ministrów Środowiska w dniu 2 marca 2009 z deklaracją by państwa członkowskie miały prawo do decydowania o uprawie roślin GMO. Delegacje wspomniane powyżej doceniają tę inicjatywę i chcą ją rozwinąć dalej by znaleźć satysfakcjonujące długoterminowe rozwiązanie.
Co dalej?
Biorąc pod uwagę brak satysfakcji z obecnej sytuacji i negatywne postawy wobec GMO ze strony dużych części populacji w państwach członkowskich, uważamy, że nadszedł czas by znaleźć nowe podejście do autoryzacji i wykorzystywania organizmów genetycznie modyfikowanych (GMO) w rolnictwie.
Oprócz powodów związanych z konserwacją przyrody i różnorodności biologicznej delegacje popierające niniejszą inicjatywę są zdania, że odpowiednie społeczno-ekonomiczne aspekty stanowiłyby podstawę dla indywidualnych państw członkowskich do zakazu lub regulacji kultywacji organizmów genetycznie modyfikowanych (GMO) na całym terytorium lub na pewnych obszarach w poszczególnych państwach członkowskich. Obecnie jednak nie ma metodologii pozwalającej na definiowanie i ewaluację kryteriów społeczno-ekonomicznych. Kryteria takie mogłyby być ustalane w procesie dyskusji nad aspektami społeczno-ekonomicznymi, które rozpoczęły przyjęcie konkluzji Rady z 2008 roku.
W oczekiwaniu na rozwój kryteriów społeczno-ekonomicznych wierzymy, że rozważone winny być opcje pozwalające państwom członkowskim na własne decyzje odnośnie kultywacji GMO, bez zmiany ogólnej procedury autoryzacji produktów GMO na rynku. W tym kontekście warto zauważyć, że Komisja Europejska rozpoczęła proces ponownej ewaluacji odpowiednich regulacji dotyczących GMO, takich jak Dyrektywa 2001/18/EC i przepis Komisji Europejskiej No 1829/2003.
Rozwiązanie, które widzimy jako najbardziej sensowne z prawnego punktu widzenia oznaczałoby kilka drobnych poprawek do odpowiedniej legislacji unijnej, która powinna wprowadzić prawo dla indywidualnych państw członkowskich do ograniczania lub zakazu upraw autoryzowanych w Unii organizmów genetycznie modyfikowanych na swoim terytorium. Poprawki mogłyby być oparte na zasadzie subsydiarności (Artykuł 5 TEC) i zasadzie jednomyślności decyzji dotyczących użycia ziemi (Artykuł 175 TEC). Taka „opcjonalna” klauzula mogłaby być sformułowana w prostej terminologii prawnej i być włączona do już istniejącej legislacji.
Kraje członkowskie popierające te inicjatywę wzywają Komisję by wystąpiła z propozycją dyskusji na temat GMO i możliwych dodatkowych opcji ze wspólnym celem znalezienia rozwiązania, które zaakceptowałyby wszystkie kraje członkowskie najszybciej jak to możliwe.
Wszystkie kraje członkowskie popierające niniejszą notę są gotowe do dyskusji nad dalszymi propozycjami i możliwościami, które mogą się pojawić.
_________________
tłumaczenie: Anna Witowska
